Biografie – toondertijd•nl

- - 1912 Op 2 mei (112 jaar geleden) wordt Marten Toonder geboren te Rotterdam. Zoon van Marten Toonder en Trijntje Huizinga.
    Trijntje Huizinga rond 1920

- - 1931 Marten met vader op zeereis naar Buenos Aires. Marten leert in Argentinië de tekenaar Dante Quinterno kennen, die door Walt Disney, de schepper van onder andere Donald Duck, is opgeleid. Hij raakt onder de indruk van Quinterno’s werk en besluit striptekenaar te worden. Terug in Nederland besluit Toonder tekenlessen te gaan volgen.
    Marten Toonder Sr. rond 1940
    
    Marten 18 jaar oud met moeder.
  - 1933 Na de tekenlessen besluit Marten te gaan werken bij de uitgeverij en drukkerij Nederlandse Rotogravure Maatschappij NV in Leiden, waar hij stripfeuilletons tekent.
  - 1935 Marten treedt in het huwelijk met zijn buurmeisje Afine Kornèlie Dick, kortweg Phiny Dick. Het echtpaar gaat in Leiden wonen. Phiny is eveneens geboren in Rotterdam en is net als Marten kind van een zeekapitein. Phiny schrijft kinderboeken en maakt tekeningen en strips. Zij heeft daarom veel gemeen met Marten. Ze ontpopt zich als zijn compagnon. Ze bedenkt bijvoorbeeld de strip Olle Kapoen en de strippoes Miezelientje en ze schrijft teksten bij Kappie.
  - Afine Kornèlie Dick
    
    1938 Toonder stapt over naar uitgeverij Diana in Amsterdam en bedenkt Dom Sombrero en Tom Poes. Dom Sombrero wordt uitgegeven in Zweden, Tom Poes in Argentinië en Tsjecho-Slowakije.
  - 1941 Als gevolg van de oorlog verdwijnt Mickey Mouse als stripverhaal uit De Telegraaf. Op 16 maart begint dit dagblad daarom met de publicatie van het eerste verhaal van Tom Poes. Het echtpaar woont inmiddels in Amsterdam.
  - 1942 Toonder maakt samen met Joop Geesink films voor de Nederlandse Spoorwegen en voor Philips. Hij begint een eigen bedrijf: de Toonder Studio’s, achtereenvolgens gevestigd in diverse panden in Amsterdam.
  - 1944 De Telegraaf krijgt een hoofdredacteur die lid is van de SS. Marten stopt met de Tom Poesstrip voor die krant. Hij laat zich manisch-depressief verklaren en kan daardoor stoppen met zijn werk zonder onder te duiken. In een dependance van zijn studio is intussen al een tijd de illegale drukkerij D.A.V.I.D. (De Algemene Vrije Illegale Drukkerij) gevestigd. Marten Toonder wordt, net als zijn broer Jan Gerhard, medewerker van het aanvankelijk illegale blad Metro, waarvoor hij onder meer politieke cartoons maakt en dat van november 1944 tot juli 1946 verscheen.
    Phiny met Eiso en Onno in 1946
  - 1946 De Tom Poesstrip verschijnt al in zo’n 50 kranten in binnen- en buitenland. Toonder begint ook aan nieuwe strips: Kappie en Panda. De Studio’s zijn een NV geworden waar diverse tekenaars en tekstschrijvers werken. Enkele bekende namen die in de loop van de jaren bij de Toonder Studio’s hun carrière begonnen: Hans Kresse, Dirk Huizinga, Walling Dijkstra, Dick Matena, Ben van ’t Klooster, Lo Hartog van Banda.
    Productiebespreking Toonderstudio’s 1952.
  - 1947 De Nieuwe Rotterdamsche Courant publiceert voor het eerst een stripfeuilleton van Toonder: ‘Tom Poes en de wonderdokter’. Het is het eerste verhaal van een lange reeks. In totaal heeft Marten Toonder 177 verhalen voor dagbladen gemaakt; daarvan verschenen er 154 in de NRC (later in NRC Handelsblad). Andere kranten die na de oorlog Bommelverhalen plaatsten, zijn: de Volkskrant, de inmiddels verdwenen kranten De Tijd en Het Vaderland en een reeks regionale dagbladen. Ook wordt in 1947 het striptijdschrift ‘Tom Poes’ opgericht. De weekstrip verschijnt in Donald Duck en Nieuwe Revue. Ook gaan de Toonder Studio’s meer en meer tekenfilms produceren.
    Marten Toonder
  - 1954 Toonder wordt benoemd tot lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. nadat in de voorgaande jaren de Toonder Studio’s een periode van groei en bloei doormaken. Dankzij de succesvolle verhalen over Tom Poes en heer Bommel introduceert Marten Toonder een nieuwe stripfiguur: Koning Hollewijn. De Toonder Studio’s produceren inmiddels negentien verschillende stripverhalen, waaronder bekende figuren als Kappie en Panda (met Joris Goedbloed)
  - 1964 Toonder trekt zich na zakelijke problemen en conflicten goeddeels terug uit zijn bedrijf, dat inmiddels naar Nederhorst den Berg is verhuisd, en emigreert van Blaricum naar Greystone in Ierland. Hij zet het tekenen en schrijven van de Bommel- en Tom Poes verhalen daar voort.
    Marten met Geert Lubberhuizen.
  - 1967 De Bezige Bij begint met de uitgave van een serie van 43 reuzenpockets met Bommelverhalen. De literaire kwaliteiten van Toonder vinden aldus erkenning.
  - 1983 De film Als je begrijpt wat ik bedoel beleeft zijn premiere, een film waaraan Toonder samen met producer Rob Houwer twee jaar heeft gewerkt.
  - 1986 Het laatste Bommelverhaal ‘Het Einde Van Eindeloos’ verschijnt. Toonder gaat zich wijden aan het schrijven van zijn autobiografie.
  - 1990 Voor Marten een bijzonder treurig jaar. Zijn echtgenote Phiny overlijdt.
  - 1993 Het eerste deel van de driedelige autobiografie verschijnt, Vroeger was de aarde plat, dat de periode 1912-1939 beschrijft. Later verschijnen Het geluid van bloemen (1939-1945) en Onder het kollende meer Doo (1945-1965).
  - 1996 Marten trouwt met Tera de Marez Oyens in de wetenschap dat zij aan een ongeneeslijke ziekte leed waaraan ze enkele maanden later zou overlijden.
    Trouwkaart Marten en Tera
  - 1998 Op 1 april begint NRC Handelsblad voor de laatste maal met de publicatie van twee Bommelfeuilletons: ‘Het slot van Heer Bommel’ en ‘Het einde van eindeloos’ Later dit jaar verschijnt de driedelige autobiografie van Marten Toonder in èèn band bij De Bezige Bij.
  - 2005 Woensdag 27 juli (19 jaar geleden) overlijdt Marten Toonder op 93-jarige leeftijd in zijn slaap in het Rosa Spier huis in Laren.
    Wikipedia
    Stamboom Marten Toonder